Η Άλκη Ζέη, η αγαπημένη συγγραφέας μικρών και μεγάλων «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών. Η Άλκη Ζέη είναι η συγγραφέας που γοητεύει μέσα από τις σελίδες των βιβλίων της, με τις εξαιρετικές περιπέτειες, ζωντανές, αληθινές, ποιητικές, τρυφερές, ανθρώπινες, συγκινητικές.
Η Άλκη
Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα τo 1923 και πέρασε τα παιδικά της χρόνια στη
Σάμο, νησί απ’ όπου καταγόταν η μητέρα της. Όταν πήγε σχολείο, η
οικογένειά της εγκαταστάθηκε στο Μαρούσι και μετά στην Αθήνα. Σπούδασε
στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του
Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας.
Η σχέση της με το γράψιμο ξεκίνησε
στα σχολικά χρόνια, γράφοντας έργα για το κουκλοθέατρο, διηγήματα και
νουβέλες, που δημοσιεύονταν σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.
Αγωνίστηκε
για την ελευθερία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία,
συμμετέχοντας στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ.
Έχει πεί σε συνέντευξή της στις 19/07/2018:
"Με τη Ζορζ Σαρρή, όταν βρισκόμασταν μεγάλες πια, λέγαμε να μην το πούμε πουθενά γιατί δε θα μας πιστεύανε, ότι ήταν τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας, η εποχή της Κατοχής, γιατί είχαμε όραμα. Πιστεύαμε ότι κι εμείς συμβάλλουμε στο να ελευθερωθεί η Ελλάδα και ότι άμα ελευθερωθεί θα είχαμε μία πολύ ευτυχισμένη ζωή, τώρα άλλο αν δε μας βγήκε, αλλά είχαμε το όραμα. Και για αυτό, ούτε φοβόμασταν πολύ, ούτε ανησυχούσαμε πολύ γιατί βλέπαμε μπροστά."
Παράλληλα μέσα στην Κατοχή σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στην Φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου των Αθηνών και υποκριτική, στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών.
Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου , με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη. Η Άλκη Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο.
Διηγείται η ίδια: "Ο Σεβαστίκογλου έφυγε κρυφά το 1948 για την Τασκένδη. Εμένα μ` έπιασαν. Πήρα ένα χαρτί από το τμήμα αλλοδαπών ότι με καλούν "δια υπόθεσή μου". Θέλανε να υπογράψω δήλωση μετανοίας. Αν δεν υπέγραφες πήγαινες εξορία. 'Ετσι βρέθηκα στη Χίο εξόριστη".
Γυρίσαμε στην Αθήνα με
τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Ο Σεβαστίκογλου έφυγε κρυφά το '48 για την
Τασκένδη, αλλά εμένα με έπιασαν και πήγα εξορία στη Χίο. Πήρα ένα χαρτί
απ' το Τμήμα Αλλοδαπών ότι με καλούν «διά υπόθεσή μου». Θέλανε να
υπογράψω δήλωση - αν δεν την υπέγραφες, πήγαινες εξορία. Στη Χίο ήμασταν
κλεισμένες σε στρατόπεδο, σαν φυλακισμένες. Πηγή: www.lifo.gr
Ο Σεβαστίκογλου έφυγε
κρυφά το '48 για την Τασκένδη, αλλά εμένα με έπιασαν και πήγα εξορία στη
Χίο. Πήρα ένα χαρτί απ' το Τμήμα Αλλοδαπών ότι με καλούν «διά υπόθεσή
μου». Θέλανε να υπογράψω δήλωση - αν δεν την υπέγραφες, πήγαινες εξορία.
Στη Χίο ήμασταν κλεισμένες σε στρατόπεδο, σαν φυλακισμένες. Πηγή: www.lifo.gr
Ο Σεβαστίκογλου έφυγε
κρυφά το '48 για την Τασκένδη, αλλά εμένα με έπιασαν και πήγα εξορία στη
Χίο. Πήρα ένα χαρτί απ' το Τμήμα Αλλοδαπών ότι με καλούν «διά υπόθεσή
μου». Θέλανε να υπογράψω δήλωση - αν δεν την υπέγραφες, πήγαινες εξορία.
Στη Χίο ήμασταν κλεισμένες σε στρατόπεδο, σαν φυλακισμένες. Πηγή: www.lifo.gr
Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, το 1954
επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Απέκτησαν δυο παιδιά,την
Ειρήνη και τον Πέτρο. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε και στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας.
Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της Χούντας — αυτή τη φορά για το Παρίσι — και να επιστρέψει οριστικά το 1974.
Η «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», «Το καπλάνι της βιτρίνας» και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», συμπεριλαμβάνονται στα διαχρονικά μπεστ σέλερ της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.
Εκτός από την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, τα βιβλία της απευθύνονται κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους. Εμπνέονται από προσωπικές της εμπειρίες υφαίνοντας την υπόθεσή τους παράλληλα με ιστορικά γεγονότα. Τα θέματα που πραγματεύονται είναι καθημερινά και πανανθρώπινα.
Το "Καπλάνι της βιτρίνας", το πρώτο της μυθιστόρημα, υπήρξε έργο – σταθμός για την ελληνική παιδική λογοτεχνία και θεωρείται πλέον ένα κλασικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, με συνεχείς επανεκδόσεις από το 1963 που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα και πολλές μεταφράσεις και διακρίσεις στο εξωτερικό.
Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της και το 2014 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτορα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για να τιμηθεί με τον τρόπο αυτό η προσφορά και το έργο της στην παιδική λογοτεχνία. Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Βιβλία της Άλκη Ζέη είναι:
- Το καπλάνι της βιτρίνας διήγημα (1963)
- Κοντά στις ράγες παιδικό μυθιστόρημα (1966)
- Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου μυθιστόρημα (1971)
- Αρβυλάκια και γόβες παιδικό μυθιστόρημα(1975)
- Ο θείος Πλάτων μυθιστόρημα(1975)
- Κοντά στις ράγες διήγημα (1977)
- Μια Κυριακή του Απρίλη διήγημα (1978)
- Τα παπούτσια του Αννίβα μυθιστόρημα (1979)
- Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (για ενηλίκους) διήγημα (1987)
- Η μωβ ομπρέλα μυθιστόρημα (1989)
- Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων παιδικό μυθιστόρημα (1990)
- Ό Ψεύτης Παππούς παιδικό διήγημα (1992)
- Ματίας παιδικό διήγημα [Ά Κρατικό βραβείο παιδικής λογοτεχνίας το 2001](1993)
- Σπανιόλικα Παπούτσια διήγημα (1994)
- Γατοκουβέντες παιδικό μυθιστόρημα (1996)
- Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα.. παιδικό μυθιστόρημα (1998)
- Νεανική Φωνή Ο τιμωρός μυθιστόρημα (1999)
- Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της παιδικό μυθιστόρημα (2002)
- Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο (2013)
- Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; (2017)
- Ένα παιδί από το πουθενά (2019)