της Δήμητρας Πετράκη*
Τις τελευταίες μέρες έχει έρθει στο φως ένα σχέδιο του υπουργείου Υγείας για την «πρόληψη» τεσσάρων διαδεδομένων μορφών καρκίνου. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το σχέδιο αυτό προβλέπει υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις, μαστογραφία και τεστ pap για τις γυναίκες, PSA (προστατικό αντιγόνο) και κλινική εξέταση του προστάτη για τους άνδρες, ενώ και για τα δύο φύλα θα επιβληθεί η διενέργεια κολονοσκόπησης και τεστ κοπράνων.
Σε όσους δεν συμμορφωθούν, προτείνεται η πληρωμή των νοσηλίων κατά 50%, εάν νοσήσουν και υποχρεωθούν σε θεραπευτική αγωγή. Ήδη διάφοροι φορείς έχουν εκφράσει τη διαφωνία ή τη δυσαρέσκεια τους και όχι αδίκως.
Για να βάζουμε τα πράγματα στην θέση τους:
- Οι εξετάσεις αυτές αφορούν την πρώιμη διάγνωση και όχι την πρόληψη. Η πρόληψη των ασθενειών προϋποθέτει ένα σύστημα που θα θέτει ως προτεραιότητα τη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και όχι την διαχείριση της ασθένειας όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα. Η πρόληψη αφορά την πληροφόρηση, την αγωγή υγείας, την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων στο σύστημα υγείας και την προστασία και την προαγωγή της υγείας των πολιτών μέσω της βελτίωσης του κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου της ζωής τους.
- Το μέτρο των υποχρεωτικών εξετάσεων είναι εμφανώς μη συμβατό με δημοκρατική χώρα. Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να αυτοκαθορίζεται σε σχέση με τη σωματική ακεραιότητα και την υγεία του και να αποφασίζει, ύστερα από επαρκή ενημέρωση εκ μέρους του γιατρού, αν θα διενεργηθεί οποιαδήποτε επέμβαση στο σώμα ή την υγεία του. Το δικαίωμα του αυτό απορρέει από τη βουλητική αυτονομία και την αυτοδιάθεση ως προς το σώμα του, που προστατεύονται συνταγματικά στα πλαίσια της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας (άρθρο 5 παρ.1 και άρθ. 2 παρ.1 Σ).
- Ο έλεγχος για την πρώιμη διάγνωση ασθενειών δεν μπορεί παρά να είναι εξατομικευμένος και να καθορίζεται με επιστημονικά κριτήρια όσον αφορά τα χρονικά διαστήματα ελέγχου (ατομικό ιστορικό υγείας, ομάδες υψηλού κινδύνου ή μη) και τις μεθόδους διάγνωσης, ιδιαίτερα για εξετάσεις όπως η μαστογραφία (πρόσληψη ακτινοβολίας) και η κολονοσκόπηση (πιθανότητα επιπλοκών).Το σχέδιο του υπουργείου υγείας λοιπόν, δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική όσον αφορά το κομμάτι που παρουσιάζεται ως «πρόληψη», αντίθετα το κομμάτι που αφορά την τιμωρία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σε μεγάλη μερίδα των πολιτών έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο μετά από μια μνημονιακή πενταετία ότι ο νεοφιλεύθερος προγραμματισμός των «εταίρων» και των εγχώριων κυβερνήσεων δεν είναι άλλος από τη διάλυση του κοινωνικού κράτους. Σε ένα σύστημα υγείας που καταρρέει μετά από συνεχείς μειώσεις δαπανών, από την υποχρηματοδότηση και την έλλειψη προσωπικού, πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ώστε το κόστος να μεταφερθεί στους ασφαλισμένους με τις μικρότερες δυνατές αντιδράσεις και ίσως και να τροφοδοτηθούν με νέους πελάτες οι ιδιωτικές δομές, που θα αναλάβουν να σηκώσουν το φορτίο των «προληπτικών» πακέτων που δεν θα μπορούν να διεκπεραιώσουν οι δημόσιες.
Μια δοκιμασμένη τα προηγούμενα χρόνια και αποδοτική συνταγή ενοχοποίησης της κοινωνίας, αποπροσανατολισμού και ενεργοποίησης του κοινωνικού αυτοματισμού, είναι αυτή του «μαζί τα φάγαμε».
Ήρθε λοιπόν η ώρα για την μεταφορά της λογικής αυτής στην υγεία και για να περάσουμε στο:
«φταις που αρρώστησες άρα πλήρωνε»!
Αυτός που δεν έκανε εξετάσεις φταίει άρα πρέπει να πληρώσει!
Ο καπνιστής που παθαίνει έμφραγμα ή καρκίνο του πνεύμονα φταίει άρα πρέπει να πληρώσει!
Ο παχύσαρκος που παθαίνει έμφραγμα ή αναπτύσσει διαβήτη ή έχει υπέρταση φταίει άρα πρέπει να πληρώσει!
Ο ασθενής ή ο φορέας του AIDS κάπου θα υπήρξε «απρόσεκτος» άρα πρέπει να πληρώσει!
Το θύμα τροχαίου που δεν φορούσε ζώνη δεν πρέπει να πληρώσει και αυτό;
Ο φορολογούμενος πολίτης ή ο κρατικός προϋπολογισμός πρέπει να επιβαρύνονται πάντα και μετά να μην μπορούμε να πιάσουμε τους στόχους και τα προαπαιτούμενα;
Με λίγη καλή διάθεση, αρκετό συγκαλυμμένο ρατσισμό και πολύ νεοφιλελεύθερη λογική, όλοι μπορούμε να χωρέσουμε σε κάποια κατηγορία και να σταματήσουμε επιτέλους να επιβαρύνουμε το δημόσιο σύστημα υγείας.
Είναι η ίδια λογική με την οποία λειτουργούν οι ασφαλιστικές εταιρείες στις «προηγμένες» χώρες της Δύσης, όπου για να ασφαλιστείς πρέπει να είσαι νεαρής ηλικίας, να γυμνάζεται καθημερινά, να τρέφεσαι υγιεινά, να μην έχεις βεβαρημένη κληρονομικότητα και το συμβόλαιο σου επανεξετάζεται ανά πενταετία στην καλύτερη περίπτωση για την δέουσα αναδιαμόρφωση του κόστους.
Καλό το παραμύθι
αλλά η στόχευση προφανής!
*Πετράκη Δήμητρα,
Νοσηλεύτρια, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων Λαϊκού
Νοσοκομείου Αθήνας