Αναδημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών και των Δημοσιογράφων για τη δράση των εργολαβικών εταιριών. Είναι γνωστό σε όλους ότι αρκετές από αυτές, άλλωστε προκύπτει και από στοιχεία του ρεπορτάζ, δραστηριοποιούνται και στο χώρο των Νοσοκομείων. Το αίτημα να καταργηθεί η σύγχρονη μάστιγα των ιδιωτικών συνεργείων και των δουλοκτητικών εργασιακών σχέσεων σε αυτές παραμένει πάντα επίκαιρο και θα αποτελέσει το επόμενο χρονικό διάστημα αίτημα αιχμής για το ταξικό υγειονομικό κίνημα.

Δείτε το σχετικό Ρεπορτάζ

Εργολαβικές εταιρείες: πώς απομυζούν Δημόσιο και εργαζόμενους

Συντάκτες: Κώστας Ζαφειρόπουλος,Αφροδίτη Τζιαντζή,Αντα Ψαρρά
Υπάρχουν κάποιοι εργαζόμενοι που έζησαν ένα Μνημόνιο πριν καν αυτό εγκαθιδρυθεί από την τρόικα. Αυτοί οι εργαζόμενοι, στις υπηρεσίες φύλαξης, καθαριότητας και σίτισης, αλλοδαποί και Ελληνες, ζουν τα τελευταία 5 χρόνια, σχεδόν αδιαμαρτύρητα, ένα δεύτερο, πιο επώδυνο καθεστώς απόλυτης εργασιακής εκμετάλλευσης.
Θύματα ενός πάρτι εργολαβικών εταιρειών, που μετατρέπονται σε μικρούς ιδιωτικούς ΟΑΕΔ, βιώνουν καθημερινά την απόφαση του κράτους να παραχωρήσει στους ιδιώτες σημαντικούς τομείς, στερώντας τα δημόσια κτίρια από μόνιμους ή συμβασιούχους εργαζόμενους. Με τη σκέψη σε αυτούς, η «Εφ.Συν.» ανοίγει σήμερα τον φάκελο των εργολαβικών εταιρειών καθαρισμού και σίτισης σε δημόσιους οργανισμούς.
Συζητήσαμε με εργαζόμενους σε διάφορες εταιρείες, διαβάσαμε νόμους και περάσαμε ώρες στο χάος της «Διαύγειας» αντλώντας στοιχεία που χαρτογραφούν ένα τοπίο άκρως κοστοβόρο και όχι απλώς σκοτεινό, αλλά βαθύ μαύρο.
Εργολάβοι που δεν διστάζουν, όταν καλούνται να μειώσουν τα υπερκέρδη τους, να χρησιμοποιούν εικονικές συμβάσεις, ψεύτικες βεβαιώσεις, «κλωνοποίηση» εργαζομένων, απειλές και όχι σπάνια σωματική βία. Αδιαφανείς διαδικασίες στις προκηρύξεις και στις αναθέσεις μέχρι που λίγο διάστημα μετά αποκαλύπτεται συνήθως κάποιος βολικός κυβερνητικός παράγοντας, μια ειδική τροπολογία, ένα έγκυρο ΜΜΕ και πρόθυμα διοικητικά συμβούλια που βοήθησαν στην ανάληψη ακριβοπληρωμένων έργων. Εργαζόμενοι θυμωμένοι αλλά φοβισμένοι, απλήρωτοι και ανασφάλιστοι.
Τα καρτέλ των εργολάβων ξεφύτρωσαν μεν στο μεταπολεμικό τοπίο, αλλά οι πρώτοι μεγάλοι εργολάβοι στον καθαρισμό και τη σίτιση πρωτομπήκαν στις ΔΕΚΟ τη δεκαετία του '80. Εξαπλώθηκαν στο Δημόσιο την εποχή της πρώτης διακυβέρνησης Σημίτη, στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων υφεσιακών χρόνων οι εταιρείες καθαρισμού, σίτισης και φύλαξης συνέχισαν να κλείνουν δουλειές με το Δημόσιο, να διατηρούν εν μέσω κρίσης, ακόμα και να επεκτείνουν τον κύκλο εργασιών τους, αυξάνοντας πολλές φορές τα κέρδη τους. Διαγωνισμοί στημένοι με εταιρείες «λαγούς», διαγωνισμοί φωτογραφικοί και απευθείας αναθέσεις σφίγγουν τη στρόφιγγα για όποια επιχειρηματική στόχευση όσων δεν είναι στα κόλπα.
Το δουλεμπόριο, που απασχόλησε το σύνολο του γραπτού και ηλεκτρονικού Τύπου το 2009, μετά το βιτριόλι στην Κωνσταντίνα Κούνεβα, έγινε πια ο κανόνας. Οι εταιρείες αυτές, οι οποίες παλαιότερα, με βάση έρευνες, προσέλκυαν σχεδόν αποκλειστικά ξένους εργάτες, αποτέλεσαν τα τελευταία χρόνια ένα από τα ύστατα καταφύγια πολλών ανέργων της κρίσης, Ελλήνων και αλλοδαπών. Το κράτος όχι μόνο δεν κυνήγησε αυτές τις εταιρείες, καθώς ήταν από τις λίγες που έδιναν υποτυπώδεις μισθούς, αλλά στην ουσία απονέκρωσε τους ήδη προβληματικούς μηχανισμούς ελέγχου.
Οι επώνυμες καταγγελίες μειώθηκαν, τα δημοσιεύματα αραίωσαν, ο φόβος αυξήθηκε, το φαινόμενο της απλήρωτης, ενίοτε μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας νομιμοποιήθηκε στη συνείδηση των εργαζομένων, την ώρα που οι εργολάβοι επικαλούνται τη μη ομαλή εκταμίευση ποσών από το κράτος. Ομως όπως όλα τα ταγκό, έτσι κι αυτό χρειάζεται δύο παρτενέρ: τον πελάτη και την εταιρεία. Μόνο που αυτός ο πελάτης είναι πολύ συχνά (και) το Δημόσιο!
Μιλούν οι ειδικοί
«Ο τρόπος που διεξάγονται οι διαγωνισμοί για τις εργολαβίες είναι διάτρητος. Η κοστολόγηση γίνεται από τον φορέα που προκηρύσσει τον διαγωνισμό χωρίς στοιχειοθετημένη μελέτη. Δίνεται κατά προσέγγιση τιμή, π.χ. από τις επιτροπές προμηθειών του νοσοκομείου. Με βάση αυτό, θεωρητικά όποιος δώσει μικρότερη τιμή θα πάρει τη δουλειά», εξηγούν στην «Εφ.Συν.» η Βλασία Δημητρακοπούλου και η Τασία Τσούνη, μέλη της Παναττικής Ενωσης Καθαριστών και Οικιακού Προσωπικού (ΠΕΚΟΠ), του σωματείου των εργολαβικών καθαριστριών μέλος του οποίου ήταν και η Κωνσταντίνα Κούνεβα.
«Καταργήθηκαν ακόμα και οι πρόχειρες κοστολογήσεις και δίνεται πλέον μόνο μια τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο (!) με αποτέλεσμα να φορτώνονται περισσότερα τετραγωνικά οι εργαζόμενοι».
«Καθαρίστρια σε νοσοκομείο είχε δηλωθεί ως εργαζόμενη σε σουπερμάρκετ, για να μην της κολλάνε τα βαρέα ανθυγιεινά. Η Π.Κ., μέλος της διοίκησης του σωματείου, απολύθηκε εκδικητικά από τη ΦΑΣΜΑ Α.Ε. το 2011 επειδή κατήγγειλε την πρακτική της εταιρείας να υποχρεώνει τις εργαζόμενες να υπογράφουν πλασματικές αποδείξεις πληρωμών για ποσά που δεν λάμβαναν» λένε οι δύο συνδικαλίστριες.
Πρόκειται για φαινόμενα πανομοιότυπα με όσα είχε καταγράψει η έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ το 2009 – με συντονιστή τον Γ. Κουζή: «Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών, όπου το κόστος σε ετήσια βάση (σ.σ.: για την καθαριότητα) ανέρχεται σε 1,73 εκατομμύρια ευρώ ή 144.000 ευρώ τον μήνα. Με τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να προσληφθούν 120 άτομα ως μόνιμο προσωπικό, που τόσο πολύ έχει ανάγκη το συγκεκριμένο νοσοκομείο», αναφέρει η μελέτη, παραθέτοντας συγκεκριμένες μεθόδους παράνομης αύξησης του εργολαβικού κέρδους:
«Εταιρεία καθαρισμού υπογράφει σύμβαση με Δημόσιο Πανεπιστήμιο με την οποία απασχολεί 200 εργαζόμενους και ταυτόχρονα άλλη σύμβαση σε άλλη πόλη για 87 εργαζόμενους. Για 34 από αυτούς προέκυψε ότι δηλώθηκαν και στα δύο ιδρύματα, με αποτέλεσμα να μπαίνουν στην… εργολαβική τσέπη οι απολαβές 34 εργαζομένων με το καλημέρα. Άλλη εταιρεία είχε σύμβαση για 227 συνολικά εργαζόμενους, ενώ απασχολούσε πραγματικά 150...».
Σύμφωνα με τον νόμο 3863/2010, όταν μια εργολαβική εταιρεία πιάνεται δύο φορές από τα ελεγκτικά όργανα (ΣΕΠΕ – ΙΚΑ/ΕΤΑΜ) να παραβιάζει την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία και της επιβάλλονται πρόστιμα για το ίδιο έργο, θεωρείται υπότροπος, η σύμβασή της καταγγέλλεται και αποκλείεται από τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημόσιων έργων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (με νέο νόμο του 2011 το διάστημα αυτό είναι από 3 μήνες έως 3 χρόνια, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης).
«Ωστόσο, υπάρχουν παραδείγματα εργολάβων που ενώ κηρύσσονται έκπτωτοι συνεχίζουν να παίρνουν συμβόλαια», καταγγέλλουν οι καθαρίστριες, αναφέροντας συγκεκριμένες εταιρείες όπως η ΦΑΣΜΑ Α.Ε. και η JCB, των οποίων οι παραβάσεις ουδέποτε αναρτήθηκαν στη «Διαύγεια» όπως θα έπρεπε.
«Υπάρχει ένα πλέγμα συνενοχής που διαπερνά ώς και τα σωματεία, καθώς συχνά μέλη των διοικήσεων έχουν και θέσεις-κλειδιά σε τμήματα προμηθειών και επιτροπές ελέγχου, αποκτώντας πελατειακές σχέσεις με τους εργολάβους. Μία τέτοια περίπτωση είναι η ΑΡΙΑΝΘΗ ΗΛΙΑ ΕΠΕ, που εδώ και δεκαετίες έχει όλα τα συμβόλαια στον "Ευαγγελισμό"» προσθέτουν οι ίδιες.
Σύμφωνα με την ΠΕΚΟΠ, η μοναδική φορά που επιχειρήθηκε να τεθούν στοιχειώδεις κανόνες στο ανεξέλεγκτο τοπίο των εργολαβιών στα δημόσια νοσοκομεία ήταν το 2012, με προκήρυξη ενιαίου διαγωνισμού για υπηρεσίες σίτισης, καθαριότητας και φύλαξης στην Α' Υγειονομική Περιφέρεια Αττικής (ΥΠΕ), που τότε αριθμούσε 24 νοσοκομεία, μετά από δημόσια διαβούλευση στην οποία συμμετείχε και η ΠΕΚΟΠ. Συντονιστής του διαγωνισμού, ο τότε υποδιοικητής της Α' ΥΠΕ Αριστομένης Συγγελάκης. «Τον ξηλώσανε. Ο διαγωνισμός δεν έγινε ποτέ», μας λένε οι καθαρίστριες.
Τρία χρόνια μετά, ο Αριστομένης Συγγελάκης παραδέχεται στην «Εφ.Συν.» ότι οι υπηρεσίες καθαριότητας, εστίασης και φύλαξης στο Δημόσιο, ειδικά στον χώρο της Υγείας, εξακολουθούν να είναι μια ζούγκλα με θήραμα τον εργαζόμενο.
«Η εμπειρία δείχνει ότι αν οι διαγωνισμοί πρόσληψης προσωπικού γίνουν με σωστό τρόπο, υπάρχει στοιχειώδης αξιολόγηση και τηρούνται συγκεκριμένες δικλίδες. Ναι, είναι προς όφελος του Δημοσίου να προσλαμβάνει απευθείας ανθρώπους για σίτιση, καθαριότητα και φύλαξη. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή και μόνιμου προσωπικού εφόσον καλύπτονται πάγιες και διαρκείς ανάγκες».
Το παράδειγμα του ΑΠΘ
Στην κατεύθυνση αυτή προσπάθησε να κινηθεί το ΑΠΘ επί Μυλόπουλου-Παντή, ενώ την ίδια στιγμή τα ΜΜΕ προχωρούσαν σε ακραία συκοφαντική εκστρατεία.
«Το ΑΠΘ είναι το μοναδικό ΑΕΙ που αναθέτει το σύνολο σχεδόν των υπηρεσιών καθαριότητας, φύλαξης και συντήρησης σε εργολαβικές εταιρείες στερούμενο εναλλακτικών λύσεων. Για τις προαναφερόμενες εργολαβίες το ΑΠΘ απασχολούσε 633 εργαζόμενους και δαπανούσε ετησίως 21.914.194 ευρώ, ποσό που προσέγγιζε το 45% του προϋπολογισμού (46.000.000 ευρώ) του ιδρύματος. Αυτή την κατάσταση παραλάβαμε. Αμέσως, αναλάβαμε πρωτοβουλίες και με συστηματικές ενέργειες και γνώμονα το συμφέρον του ΑΠΘ επιτεύχθηκε συνολική μείωση της τάξης των 3.835.000 ευρώ (περίπου 18%) ετησίως, χωρίς να μειωθούν οι μισθοί, οι ώρες εργασίας και ο αριθμός των εργαζομένων. Το γεγονός αυτό διατάραξε κατεστημένες νοοτροπίες και συμφέροντα εντός και εκτός του ΑΠΘ και οδήγησε σε σύγκρουση τις πρυτανικές Αρχές με τις εργολαβικές εταιρείες και ομάδα εργαζομένων ιδιοτελών συμφερόντων» εξηγεί ο πρώην αντιπρύτανης Γ. Παντής.

Χτίσανε τον πρύτανη, οι «αλήτες» φοιτητές!

Το 2010, τρία χρόνια μετά το συμβολικό χτίσιμο της εισόδου της πρυτανείας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, η ελληνική Δικαιοσύνη αθωώνει τους φοιτητές αναγνωρίζοντας τη νομιμότητα τόσο της κινητοποίησης όσο και των αιτημάτων τους.
Αφορμή, το 2005, η ανάθεση από την πρυτανεία της σίτισης των φοιτητών σε συγκεκριμένη ιδιωτική εταιρεία, τη Χούτος Catering Α.Ε., αντί για το Εθνικό Ιδρυμα Νεότητας που ήταν υπεύθυνο μέχρι τότε και που είχε σύμβαση σε ισχύ. Οι φοιτητές διαφώνησαν με αυτή τη ρύθμιση και προχώρησαν σε κινητοποιήσεις, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αλληλεγγύη τους στους εργαζόμενους του ΕΙΝ, που έμεναν στον αέρα.
Ο τότε αντιπρύτανης του ΔΠΘ, Αθανάσιος Καραμπίνης, έκανε αγωγή σε φοιτητή για «συκοφαντική δυσφήμηση», ζητώντας αποζημίωση 200.000 ευρώ και την επιβολή προσωπικής κράτησης ενός έτους! Η πρωτοφανής για πανεπιστημιακό περιβάλλον δίωξη προκάλεσε έντονες αντιδράσεις των φοιτητών, με αποκορύφωμα το συμβολικό εκ μέρους τους χτίσιμο της πόρτας της πρυτανείας (29.11.2006). Το γεγονός μεταδόθηκε τηλεοπτικά με «πρωτοβουλία» βουλευτών της Ν.Δ. και οδήγησε σε δίωξη 6 φοιτητών.
Η υπόθεση εκδικάστηκε και κατέληξε στην πανηγυρική αθώωση των φοιτητών απ’ όλες τις κατηγορίες, αναγνωρίζοντας τη νομιμότητα της αντίδρασής τους τόσο για τη δίωξη του συμφοιτητή τους όσο και για την ιδιωτικοποίηση της σίτισής τους.
Εκτοτε η συγκεκριμένη εταιρεία αβγάτισε και επεκτάθηκε σε δεκάδες ιδρύματα της Β. Ελλάδας.
Στην ιστοσελίδα της (http://www.ellinismos.gr) αναφέρει ότι: «O Αντώνιος Xούτος είναι συνιδρυτής της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Ενωμένη Ρωμιοσύνη, που καταστατικό σκοπό έχει το μέλλον της χώρας και του γένους»! Εκτός φυσικά από τις πολλαπλές εργολαβίες.
Διαύγεια! Παντού;
Παράξενες πιστώσεις βάσει αποφάσεων Δ.Σ. νοσοκομείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, συμβάσεις δίμηνες, μηνιαίες, ακόμα και εβδομαδιαίες, εργαζόμενοι απροσδιόριστων ωρών και καθηκόντων, επεκτάσεις συμβάσεων, χαρακτήρας κατεπείγοντος, άγονοι διαγωνισμοί και εργολάβοι που ίσα ίσα βγάζουν ένα μεροκάματο γεμίζουν τις αναρτήσεις στη «Διαύγεια».
Οι «κυρίαρχοι», οι κόντρες και οι απευθείας αναθέσεις
Το Δ.Σ. του Νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς» στη συνεδρίαση 1/10/2014 αποφασίζει με μειοψηφία ενός μέλους (του εκπροσώπου των γιατρών) την «απευθείας ανάθεση του έργου του καθαρισμού στην εταιρεία ΦΑΣΜΑ Α.Ε.». Αρχικά το νοσοκομείο είχε προχωρήσει σε ανοιχτό διαγωνισμό για την καθαριότητα προϋπολογισμού 2 εκατ. ευρώ.
Μετά από πόρισμα της Επιτροπής Ενστάσεων επί των προδικαστικών προσφυγών των εταιρειών ΦΑΣΜΑ Α.Ε. και Azienda ΜΟΝ/ΠΗ ΕΠΕ, ο διαγωνισμός αναβλήθηκε και εξουσιοδοτήθηκε ο διευθυντής να διαπραγματευτεί με το υπουργείο για να αυξηθεί ο προϋπολογισμός.
Με δεύτερη απόφαση το Δ.Σ., με χαρακτήρα κατεπείγοντος, εγκρίνει για πεντάμηνη σύμβαση το ποσό των 879.795,00 ευρώ. Το ποσό τελικά κατεβαίνει στις 840.147 ευρώ και το νοσοκομείο ζητάει από τη ΦΑΣΜΑ Α.Ε. να καταθέσει στοιχεία ανάλυσης προσδιορισμού νέου μηνιαίου εργολαβικού ανταλλάγματος, βάσει της ανωτέρω μείωσης.
Η εταιρεία καταθέτει την ανάλυση μειώνοντας κατά 3.866 ευρώ το μηνιαίο κόστος διότι είχε υπολογίσει λάθος (!) τις κρατήσεις (στα μεροκάματα των εργαζομένων). Το έργο ανατέθηκε απευθείας στη ΦΑΣΜΑ Α.Ε. χωρίς ο διαγωνισμός να έχει ακόμα τελεσφορήσει.
Η ΦΑΣΜΑ Α.Ε., ενώ έχει καταγγελθεί επανειλημμένα για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας με πρόστιμα στο ΣΕΠΕ, εξακολουθεί να υπογράφει συμβάσεις με το Δημόσιο, με τελευταία αυτήν με το «Αρεταίειο Νοσοκομείο» (2/2015) (αυτοδίκαιη μονομερής παράταση για άλλο ένα έτος).
Με παρόμοια «προβλήματα» και πάντα με χαρακτήρα κατεπείγοντος πορεύονται πλείστα άλλα νοσοκομεία με αποφάσεις των Δ.Σ. (ΚΑΤ, «Συγγρός», «Τζάνειο», «Θριάσιο», «Ελπίς», «Ευαγγελισμός», «Σωτηρία», «Ιπποκράτειο» κ.λπ.) με την άλλη πανταχού παρούσα εργολαβική εταιρεία, την ΑΡΙΑΝΘΗ ΗΛΙΑ ΕΠΕ.
Η εταιρεία αυτή εδώ και χρόνια έχει τα συμβόλαια σίτισης στον «Ευαγγελισμό». Η τελευταία απόφαση αφορά παράταση σύμβασης που πήρε φέτος για άλλους έξι μήνες, ώς τον Ιούνιο του 2015, ενώ ο τελευταίος διαγωνισμός έγινε το 2009!
Ήταν η ίδια εταιρεία (μοναδική προσφέρουσα) που ανέλαβε πρόσφατα στο ίδιο νοσοκομείο και την παροχή υπηρεσιών σιδερώματος και τις υπηρεσίες 8 βοηθών μαγείρων.
Στη «Διαύγεια» αναδεικνύονται βέβαια και οι συναδελφικές «σφαγές» μεταξύ των εταιρειών προκειμένου να κατοχυρώσουν κάποια σύμβαση. Αυτές είναι που αποκαλύπτουν συνήθως και τις παρατυπίες της κάθε εταιρείας (παράδειγμα, η κόντρα της ΑΡΙΑΝΘΗ ΗΛΙΑ ΕΠΕ και της ICM International Cleaning Methods A.E., με αφορμή τη σύμβαση στο Νοσοκομείο «Σωτηρία»).
Μια σωστή τοποθέτηση
Η τοποθέτηση του Απόστολου Καψάλη ως επικεφαλής του ΣΕΠΕ είναι αναμφίβολα μια σαφής κίνηση του Δ. Στρατούλη ώστε να υπάρξει ουσιαστικός έλεγχος και να σταματήσει το πάρτι των εργολάβων. Ο Απόστολος Καψάλης γνωρίζει καλά τον κλάδο καθώς εκτός των άλλων, ως επιστημονικός συνεργάτης του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, συμμετείχε στην εξαιρετική -αφιερωμένη στην Κούνεβα- έρευνα του 2009 με τίτλο «Οι εργασιακές σχέσεις στον κλάδο του καθαρισμού», που αποτύπωνε όλη την κατάσταση. Οφείλει τώρα το ΣΕΠΕ τον δικό του «καθαρισμό» στις μεσαιωνικές συμπεριφορές απέναντι στους σύγχρονους ενοικιαζόμενους δούλους.
πηγή;ygeionomikoi.gr