To Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τους κανόνες λειτουργίας του νέου,
υπερσύγχρονου πανευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης των εξωτερικών
συνόρων της Ε.Ε. Eurosur, το οποίο «εξοπλίζει» καλύτερα τα κράτη–μέλη
στο μέτωπο της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και του
διασυνοριακού εγκλήματος.
Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Ενδεικτική του στρουθοκαμηλισμού των ευρωπαϊκών αρχών, εξαιτίας της
νωπής τραγωδίας στη Λαμπεντούζα, είναι η χθεσινή έγκριση από το
Ευρωκοινοβούλιο των κανόνων λειτουργίας του νέου, υπερσύγχρονου
πανευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.
Eurosur (European Border Surveillance System), το οποίο «εξοπλίζει»
καλύτερα τα κράτη–μέλη στο μέτωπο «της πρόληψης, του εντοπισμού και της
καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και του διασυνοριακού
εγκλήματος».
Επιτήρηση από drones
Σε αγαστή συνεργασία με τη Frontex, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων μη
επανδρωμένα αεροσκάφη (τα διαβόητα drones), δορυφορικά συστήματα και
κάμερες υψηλής ανάλυσης, το Eurosur τίθεται σε εφαρμογή από τις 2
Δεκεμβρίου, με προϋπολογισμό 244 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο
2014–2020. Οι χώρες της Ε.Ε. υποχρεούνται να συστήσουν Εθνικά Κέντρα
Συντονισμού, που θα αποτελέσουν τη «ραχοκοκαλιά» του Eurosur για τη
διακίνηση και τον έλεγχο πληροφοριών και φωτογραφιών σε πραγματικό
χρόνο. Το νέο σύστημα θα λειτουργεί (στη θεωρία πάντα) με βάση «τον
σεβασμό στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων», συμπεριλαμβανομένης και της «αρχής της μη επαναπροώθησης»
των μεταναστών, που απαγορεύει την απέλασή τους αν στις πατρίδες τους
απειλείται η σωματική ακεραιότητα ή η ελευθερία τους.
Για «Μεγάλο Αδελφό στη Μεσόγειο» κάνει λόγο το Spiegel,
επισημαίνοντας ότι δίνεται ξανά έμφαση στην παρακολούθηση και την
πρόληψη της εισροής προσφύγων και όχι στη σωτηρία ανθρώπινων ζωών από
δουλεμπορικά σαπιοκάραβα. Θυμίζει, μάλιστα, πως η Μεσόγειος είναι μία
από τις αυστηρότερα επιτηρούμενες θάλασσες στον κόσμο, λόγω των τακτικών
περιπολιών πλοίων και αεροσκαφών της Frontex και του ΝΑΤΟ, αλλά και της
εκτεταμένης αλιείας. Την έντονη αντίθεσή τους για την έναρξη
λειτουργίας του Eurosur εξέφρασαν στο Ευρωκοινοβούλιο οι Πράσινοι,
ζητώντας αντ’ αυτού τη θέσπιση «ανθρωπιστικής βίζας» και ασφαλών
«ανθρωπιστικών διαδρόμων», ώστε να περιοριστούν αποτελεσματικά το
κερδοφόρο εμπόριο μεταναστών και οι μαζικοί θάνατοί τους εντός
ευρωπαϊκών συνόρων.
Πού αρχίζουν και πού τελειώνουν, λοιπόν, τα όρια της αβελτηρίας και
της υποκρισίας των ευρωπαϊκών κρατών, που όψιμα «κόπτονται» για τα πλήθη
των εξαθλιωμένων προσφύγων κυρίως από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή,
οι οποίοι εδώ και χρόνια κατακλύζουν τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της
Ε.Ε. και μας «σοκάρουν» πεθαίνοντας σαν τις μύγες στη «δημοκρατική και
πολιτισμένη» γειτονιά μας; Η ερώτηση είναι προφανώς ρητορική. Μια
απάντηση θα μπορούσε να δοθεί αν αναλογιστεί κανείς την ανεπαρκέστατη
κοινοτική νομοθεσία για τη μετανάστευση, που διαιωνίζει αντί να δίνει
ουσιαστικές λύσεις στο πρόβλημα.
Απόρθητο φρούριο
Οι ισχύοντες νόμοι της Ε.Ε. αφορούν κατά κύριο λόγο: α) την πρόληψη
στις αφίξεις των «ανεπιθύμητων» μεταναστών στα σύνορα της ευρωπαϊκής
επικράτειας από τις χώρες τράνζιτ (Τουρκία, Λιβύη, Αλγερία, Τυνησία
κ.ά.) και όχι την έμπρακτη διάσωση και περίθαλψή τους (σε κάποια κράτη
μάλιστα, όπως στην Ιταλία, αυτό απαγορεύεται ρητά), β) τη χορήγηση
ασύλου με το σταγονόμετρο υπό αυστηρές προϋποθέσεις και όχι ευρέως για
πολιτικούς και ανθρωπιστικούς λόγους όταν συντρέχουν οι συνθήκες (π.χ.
οι πρόσφυγες από την εμπόλεμη Συρία), γ) τη μετατροπή της Γηραιάς
Ηπείρου σε απόρθητο φρούριο με αντιμεταναστευτικά τείχη (όπως στον Εβρο
και τους ισπανικούς θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια στο Μαρόκο) και
δ) το άνισο μοίρασμα της ευθύνης κι εν τέλει της «βρόμικης δουλειάς» της
διαχείρισης και της απέλασης αυτής της κρίσιμης «μάζας» ανθρώπων
αποκλειστικά από τις χώρες εισόδου (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Ιταλία,
Μάλτα, Ισπανία κ.ά.), όπως προβλέπεται στην αμφιλεγόμενη Συνθήκη
«Δουβλίνο ΙΙ».
Λαμβάνοντας υπόψη και το έρεισμα του εθνικισμού και της ξενοφοβίας
στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, στην πράξη δεν υπάρχει η πολιτική βούληση
από τις βόρειες, εύπορες χώρες (π.χ. Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Βέλγιο,
Βρετανία, Αυστρία) να διανεμηθεί ισότιμα αυτό το «βάρος», με πρόσχημα
την αποδοχή εκ μέρους τους της πλειονότητας των αιτήσεων ασύλου στην
Ευρώπη.