 |
| Η φωτογραφία που "έγραψε" τον «Επιτάφιο» |
Η Ιστορία δεν τελείωσε.
Το μέλλον των ανθρώπων δεν είναι καταδικασμένο στη βαρβαρότητα.
Από τον Μάη του 1886, στο Σικάγο έως τη μνημονιακή βαρβαρότητα του 2016.
H 1η Μαΐου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα των Eργατών στις 20 Ιουλίου 1889 κατά
τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δευτέρας Διεθνούς στο Παρίσι,
σε ανάμνηση του Μακελειού του Σικάγο το 1886, όπου η αστυνομία άνοιξε
πυρ κατά εργατών που διαμαρτύρονταν υπέρ της διεκδίκησης της οκτάωρης
εργασίας και καλύτερων εργασιακών συνθηκών. Τα εργατικά συνδικάτα
των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886.
Βασικό τους αίτημα αποτελούσε το οκτάωρο, καθώς την περίοδο εκείνη
δεν υφίστατο στις ΗΠΑ κανονιστικό εργασιακό πλαίσιο και οι εργαζόμενοι
αναγκάζονταν να εργάζονται αμέτρητες ώρες, ακόμα και Κυριακές. Στη
δυναμική πορεία του Σικάγο έλαβαν μέρος περισσότεροι από 90.000
εργαζόμενοι, ενώ περίπου 350.000 εργάτες από 1.200 εργοστάσια
συμμετείχαν στην απεργία.
Οι βίαιες συμπλοκές έλαβαν χώρα τρεις μέρες
αργότερα, στις 4 Μαΐου, στην πλατεία Χέιμαρκετ του Σικάγο, κατά τη
διάρκεια συγκέντρωσης προς συμπαράσταση των απεργών, στην οποία
συμμετείχαν ενεργά μέλη του αναρχικού κινήματος. Παρά τον ειρηνικό
χαρακτήρα της πορείας, η αστυνομία έλαβε την εντολή να διαλύσει με τη
βία την κινητοποίηση.
Οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν τους συγκεντρωμένους,
με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις διαδηλωτές και σημαντικός αριθμός
τους να τραυματιστεί. Στη συμπλοκή έχασαν τη ζωή τους και άλλοι έξι
αστυνομικοί από πυρά, χωρίς να εξακριβωθεί η προέλευσή τους. Την
προηγούμενη μόλις ημέρα, επιπλέον 4 διαδηλωτές είχαν σκοτωθεί από τις
αστυνομικές δυνάμεις.
Οκτώ συνδικαλιστές καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό και τους κρεμάνε στις 11 του Νοέμβρη του 1887.
Τα λόγια με τα οποία ο Αύγουστος Σπάις (ένας από τους αυτούς που απαγχονίστηκαν) απευθύνθηκε στους κατηγόρους τους παραμένουν ζωντανά:
«Είναι αυτό που εσείς αποκαλείτε «αύξηση του εθνικού πλούτου»! «Εθνικού»! Τι ειρωνεία! Τη χαρά μερικών προνομιούχων του έθνους να λέτε.
(…)Όποιος λέει
ιδιωτική βιομηχανία, λέει αναρχούμενη βιομηχανία. Μετρημένα άτομα
χρησιμοποιούν προς όφελός τους τις εφευρέσεις. Ο κόσμος είναι για τους
λίγους. Δεξιά και αριστερά πέφτουν οι όμοιοί τους, θύματα του πλούτου
και της καλοζωίας τους. Λίγο τους ενδιαφέρει. Με τις μηχανές τους μετατρέπουν το ανθρώπινο αίμα σε βώλους χρυσαφιού.
(…) Εδώ θα ποδοπατήσετε μία μικρή σπίθα, εκεί όμως και πιο πέρα και απέναντι και γύρω μας παντού, θα ξεπεταχτούν οι φλόγες. Η φωτιά είναι υπόγεια και δε θα μπορέσετε να τη σβήσετε…».
Ο ματωμένος Μάης του 1936
Θεσσαλονίκη 1936. Οι
καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, του Βόλου, της Ξάνθης, της Δράμας και της
Καβάλας κατεβαίνουν σε απεργία ζητώντας την εφαρμογή της συλλογικής
σύμβασης. Στην απεργία πήραν μέρος 40.000 καπνεργάτες. Τις επόμενες
μέρες ακολουθούν συγκρούσεις.
Στις 9 του Μάη οι χωροφύλακες αρχίζουν
επιθέσεις στις συγκεντρώσεις των απεργών. Οι αυτοκινητιστές είχαν
κατέβει σε απεργία αλληλεγγύης στην Εγνατία. Για να αμυνθούν στήνουν
οδοφράγματα.
Οι χωροφύλακες χτυπάνε «στο ψαχνό». Πρώτος νεκρός ο Τάσος Τούσης. Ακολουθούν άλλοι τέσσερις. Αντί για σημαίες υψώνονται μαντίλια βουτηγμένα στο αίμα. Οι διαδηλωτές φωνάζουν: «Κάτω οι δολοφόνοι, να φύγει η κυβέρνηση Μεταξά».
Λίγο πιο πέρα οι χωροφύλακες πυροβολούν άοπλο πλήθος. «Απολογισμός»: 20 νεκροί, 300 τραυματίες.
Το απόγευμα γίνεται νέα διαδήλωση, τη νύχτα η κυβέρνηση Μεταξά στέλνει
στρατιωτικές δυνάμεις από τη Λάρισα και τέσσερα αντιτορπιλικά.
Την επόμενη μέρα η κηδεία των θυμάτων
είναι πραγματικός παλλαϊκός ξεσηκωμός. Στο νεκροταφείο συγκεντρώνονται
150.000 άνθρωποι. Στις 11 του Μάη κηρύσσονται απεργίες διαμαρτυρίας σε
πολλές πόλεις της χώρας και στις 13 του Μάη πανελλαδική απεργία. Οι
καπνέμποροι υποχωρούν στις περισσότερες οικονομικές διεκδικήσεις. Η
κυβέρνηση Μεταξά αρνείται να ικανοποιήσει τα πολιτικά αιτήματα.
Στις 10 του Μάη ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει τη
συγκλονιστική φωτογραφία, όπου απεικονίζεται μια μάνα να θρηνεί
καταμεσής του δρόμου το νεκρό παιδί της. Ο νεκρός είναι ο Τάσος Τούσης.
Ο Γιάννης Ρίτσος (γεννήθηκε, την Πρωτομαγιά του 1909), βλέποντας τη φωτογραφία, γράφει τον «Επιτάφιο».