Πρόσφατα, διανομέας από το κατάστημα pizza fan Κυψέλης είχε τροχαίο
εν ώρα εργασίας με αποτέλεσμα να τον τραυματισμό του που τον έθεσε εκτός
δουλειάς. Όταν κάλεσε στο μαγαζί για να ενημερώσει, το πρώτο πράγμα που
τον ρώτησε η υπεύθυνη ήταν αν χάλασαν οι πίτσες από τη πτώση.
Συνάδελφός του που έσπευσε στο σημείο του ατυχήματος για συμπαράσταση,
δέχτηκε παρατηρήσεις από την υπεύθυνη: «Φύγε από εκεί, κρυώνουν οι
πίτσες» και «οι πελάτες κάνουν παράπονα».
Συνήθως, σε περίπτωση ατυχήματος, ο πρώτος που καταφτάνει είναι το
αφεντικό ή το τσιράκι του. Όχι τόσο για να τσεκάρει την υγεία του
υπαλλήλου αλλά για να βγάλει το κουτί από το μηχανάκι. Στην καλύτερη,
φροντίζει να συνοδεύσει τον εργαζόμενο ως το νοσοκομείο για να μη του
ξεφύγει κουβέντα για εργατικό ατύχημα. Το παραπάνω εργατικό ατύχημα δεν
έχει δηλωθεί. Το ίδιο συμβαίνει και με τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα
στην pizza fan (και όχι μόνο). Καθώς τα αφεντικά πιέζουν τους/τις
εργαζόμενους-ες να μη τα δηλώσουν ως τέτοια. Και συνήθως αυτό γίνεται με
την απειλή της απόλυσης.
Πάντως, δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που έχουμε
ακούσει ή βιώσει αντίστοιχη μεταχείριση. Τέτοιες φράσεις δείχνουν πως οι
συνάδελφοί μας χάνουν την ίδια τους την ανθρωπιά πάνω στο φόρτο της
δουλειάς. Αυτό συμβαίνει σαν αποτέλεσμα της αλλοτρίωσης των ανθρώπων. Η
λογική του «κοιτάω την πάρτη μου πάνω απ’ όλα, θα ‘μια άσσος στη
δουλειά, ας πάνε να πνιγούν οι υπόλοιποι». Στην pizza fan οι εργάτες
δουλεύουν σαν ρομπότ. Ναι μεν γιατί η δουλειά είναι τυποποιημένη αλλά
επίσης γιατί είναι εντατικοποιημένη (δηλαδή, συμπιέζεται ο χρόνος
εργασίας και τα εργατικά χέρια, ενώ ο φόρτος της παραμένει ίδιος). Οπότε
οι συνάδελφοι δεν σκέφτονται τίποτα άλλο πέρα από την ίδια τη δουλειά,
αγνοώντας τους κινδύνους που αυτή κρύβει. Εξού και οι σκατόψυχες
ερωτήσεις από συναδέλφους.
Γιατί είναι συχνά οι παραγγελίες καθυστερημένες; Η μητρική εταιρεία,
από το ξεκίνημα της pizza fan, έχει καθιερώσει ένα σύστημα καταμέτρησης
χρόνου. Κατά την στιγμή της λήψης της παραγγελίας από το τηλεφωνικό
κέντρο, δηλώνεται στον πελάτη σε πόση ώρα θα είναι το φαί σπίτι του.
Δηλαδή από τη στιγμή που θα έρθει η παραγγελία στο μαγαζί με φαξ, θα
βγει στην οθόνη που υπάρχει στην κουζίνα, θα ετοιμαστεί η πίτσα, θα
ψηθεί, θα πακεταριστεί και θα δοθεί σε διανομέα. Οι χρόνοι παράδοσης της
πίτσας στο πελάτη κυμαίνεται από 20 λεπτά μέχρι μιάμιση ώρα. Όταν η
δουλειά αυξάνεται πρέπει να αυξηθεί και ο χρόνος παράδοσης. Όμως η
συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών πιέζουν τους υπεύθυνους να μην
“ανεβάσουν” χρόνο ώστε να μην αποθαρρυνθούν οι πελάτες από το να
παραγγείλουν και έτσι να μην πέσει ο τζίρος του μαγαζιού. Δηλαδή, το
τηλεφωνικό κέντρο πληροφορεί τον πελάτη πως το φαί θα φτάσει σε κάποιο
λογικό χρονικό διάστημα προκειμένου ο πελάτης να κάνει την παραγγελία
άσχετα από τον πραγματικό χρόνο παράδοσης.
Η πίεση μεταφέρεται στους εργάτες. Η κουζίνα ακούει όλη την γκρίνια,
τα νεύρα, το άγχος, την πίεση των υπευθύνων. Από την άλλη, οι διανομείς
παίρνουν αυτές τις “καθυστερημένες” ή τις οριακά στο χρόνο παραγγελίες.
Είναι οι τελευταίοι στην αλυσίδα παραγωγής και καλούνται να πάνε
εμπρόθεσμα το φαί. Πέρα από τους υπεύθυνους που ασκούν πιέσεις για να
σπεύσει, ο διανομέας είναι αυτός που αντιμετωπίζει την ξινίλα των
πελατών.
Στο τέλος της βάρδιας δε, υπάρχει καταγεγραμμένη η απόδοση των
διανομέων (και της κουζίνας) στο σύστημα της pizza fan στο οποίο έχουν
πρόσβαση οι υπεύθυνοι και οι ανώτεροί τους. Η απόδοση αυτή εκφράζεται με
ένα νούμερο που δείχνει αν οι διανομείς είναι «σβέλτοι». Γενικότερα,
είναι καταγεγραμμένα δεδομένα όπως πόσες παραγγελίες πήρανε, πότε τις
πήρανε, πόσο «γρήγορα» πήγαν τις παραγγελίες, πόσα χρήματα είναι να
παραδώσουν κλπ και είναι αποθηκευμένα για να τα ανακαλεί κάποιος-α όποτε
θελήσει. Κάτι σαν στατιστικά ποδοσφαιριστών. Μόνο που στην pizza fan οι
εργάτες με το ζόρι παίρνουν το βασικό μισθό και δεν έχουν τη χλιδή των
ποδοσφαιριστών. Άρα τα αφεντικά γνωρίζουν και απειλούν πλαγίως ή μη με
απολύσεις τους/τις εργαζόμενους-ες αν δεν γρηγορεύουν. Και αντίθετα με
τους ποδοσφαιριστές σε περίπτωση τραυματισμού θα έρθουν αντιμέτωποι-ες
με τις πολυέξοδες και χρονοβόρες ιατρικές διαδικασίες που η δημόσια
υγεία προσφέρει.
Οπότε αν απορεί κανείς γιατί είναι αυξημένα τα εργατικά “ατυχήματα”
στους διανομείς η απάντηση είναι η εξής: Τρέχουν, βάζοντας σε ρίσκο τη
σωματική τους ακεραιότητα για να κρατήσουν τη δουλειά. (Δεν υπάρχει
διανομέας που θα γούσταρε να τρέχει με την ψυχή στο στόμα ή να πάει
ανάποδα δρόμους ή να παραβιάζει φανάρια, να ζημιωθεί χρηματικά και
σωματικά, για να παραδώσει μία πίτσα.) Στις πιτσαρίες dominos είχε
καθιερωθεί ένα point system αντίστοιχο που όμως αν η πίτσα δεν πήγαινε
στην ώρα της o πελάτης έτρωγε τζάμπα. Σιγά που θα έμπαινε μέσα η
εταιρεία. Την νύφη την πλήρωνε ο διανομέας τελικά. Γι’ αυτό εκείνην την
περίοδο η dominos είχε τα πιο πολλά εργατικά “ατυχήματα” στον κλάδο. Να
γιατί όλα αυτά δεν είναι τυχαία.
Σαν να μην έφταναν αυτά, η μητρική εταιρεία της pizza fan έχει
θεσπίσει το σύστημα των παραπόνων. Τα παράπονα γίνονται από πελάτες που
καλούν για να ρωτήσουν γιατί καθυστερεί η παραγγελία και για πάρα
πολλούς άλλους λόγους (λόγους, αληθείς ή ψευδείς στους οποίους τα
αφεντικά της pizza fan έχουν στηριχθεί για να απολύσουν
εργαζόμενους-ες). Αν κάποιο κατάστημα έχει πολλά παράπονα μπαίνει στο
στόχαστρο της μητρικής εταιρείας. Η μητρική δίνει συστάσεις και
κατευθύνσεις στο ανάλογο αφεντικό και μετά το αφεντικό στους υπευθύνους.
Δε νοείται κατάστημα καθημερινά να υπερβεί ένα συγκεκριμένο νούμερο
παραπόνων. Όλα αυτά που σας περιγράφουμε δε μεταφέρονται σαφώς με ήρεμο
τρόπο, αλλά με πίεση. Μέσα στις δουλειές λοιπόν του υπευθύνου είναι να
μετατρέψει τη πίεση αυτή σε ευχαριστημένους πελάτες. Στόχος πια γίνεται η
πίτσα να φτάσει ζεστή και γρήγορα στον πελάτη. Αν ο διανομέας χτυπήσει
κάπου στη διαδρομή σκοπός είναι τι είπαμε; Η πίτσα να φτάσει ζεστή και
γρήγορα στον πελάτη. Είναι οι πίτσες καλά; Ποια παραγγελία
είναι που εκκρεμεί να παραδοθεί; Αυτά μας ρωτάνε.
Οπότε, ναι εννοείται, δε νοιάζονται για εμάς τους εργάτες. Πρέπει να
νοιαστούμε εμείς για εμάς. Δεν προσλαμβάνουν άτομα για να βγει πιο άνετα
η δουλειά. Πιέζουν τα ήδη υπάρχοντα να δουλεύουν όλο και πιο γρήγορα,
όλο και πιο σκληρά. Επειδή τα αφεντικά γνωρίζουν ότι είμαστε με το
μαχαίρι στο λαιμό, προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν όσο δεν πάει. Τα
κορμιά μας όμως κανένα αφεντικό δεν τα υπολογίζει. Είναι αναλώσιμα. Και
όταν «χαλάνε» από τη δουλειά υπάρχουν άλλα τόσα να τα διαδεχτούν.
Τα αφεντικά της pizza fan κάνουνε περιουσίες από τη δουλειά μας.
Γινόμαστε σαράβαλα ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Γιατί, πια, έτσι
επιβάλλει η εξόντωση που ονομάζουμε εργασία.
Τα εργατικά ατυχήματα δεν είναι ατυχήματα. Δεν τα παθαίνουμε από την
κακή μας την τύχη. Είναι οι όροι της δουλειάς που μας θέλει νέους-ες,
ωραίους-ες γρήγορους-ες, αποδοτικούς-ές και να μην αντιμιλάμε στο
αφεντικό.
Όλα καλά στην pizza fan. Όλα καλά.
Μία υποσημείωση: Τέτοια ατυχήματα σαν αυτό δεν ήταν ούτε το πρώτο
ούτε το τελευταίο στην pizza fan. Πριν δύο χρόνια, διανομέας στο
κατάστημα pizza fan Ελληνικού σκοτώθηκε σε τροχαίο την ώρα της δουλειάς.
Δεν σκοτώθηκε από απροσεξία, όπως και όλοι εμείς δεν χτυπάμε γιατί
είμαστε αφηρημένοι. Πέθανε για να είναι γρήγορος, γιατί εντατικοποίηση
σημαίνει να σε ντοπάρουν με άγχος. Ο θάνατός του θα μείνει στην ιστορία
ως ατύχημα. Αλλά όχι από εμάς τους συναδέλφους και συναδέλφισσες εργάτες
και εργάτριες που ξέρουμε πως ο θάνατός του ήταν μία συνέπεια της
εργατικής καθημερινότητας. Είναι αυτή η καθημερινότητα που τελικά
όλοι-ες ζούμε για να δουλεύουμε. Είναι η κτηνωδία της επιβίωσης.
ΠΗΓΗ:Unfollow